Teef en hormonale onbalans

Hormonale cyclus

Wanneer precies een jonge teef voor het eerst loops wordt, is voor veel honden verschillend.
Over het algemeen is dat bij kleine honden vaak op een leeftijd tussen de zes tot tien maanden. Bij grote honden vindt een eerste loopsheid meestal plaats rond een leeftijd van tien tot zestien maanden. Heeft de loopsheid op tweejarige leeftijd nog steeds niet plaatsgevonden, dan is het zeker verstandig om een dierenarts er naar te laten kijken.

Gemiddeld wordt een vrouwelijke hond twee keer per jaar loops. Dit is geen standaard gegeven, want er zijn rassen die minder vaak loops worden. Ook is het afhankelijk van de leefomstandigheden.

De ervaring leert dat teven in een familie roedelvorming vaak tegelijkertijd loops worden en aansluitend ook schijndrachtig worden. Dit is geheel instinctief gedrag en komt in de natuur bij wolven en wilde honden ook voor.
Ze kunnen zelfs melk gaan geven, om de echt drachtige ‘alfa’teef te ondersteunen tijdens het zogen en verzorgen van de pups.

Wanneer de pups toe zijn aan vast voedsel, dan braakt de teef vaak voorverteerd voedsel op. De pups hangen dan vaak in de bek om het op te eten. De schijndrachtige helpers in een familiair roedel kunnen dit gedrag ook vertonen om de echte moederhond te ontlasten. De natuur heeft dit prachtig uitgedacht en honden die nog hoog in hun instinct staan, weten precies wat te doen.

Gemiddeld duurt een loopsheid ongeveer drie weken en is opgedeeld in verschillende hormonale fasen:

Pro-oestrus
Dit is het begin van de voorbereiding op de vruchtbare periode, waarin veel oestrogeen wordt aangemaakt en duurt ongeveer negen dagen. De vulvalippen kunnen opgezwollen zijn en uit de vulva kan een bloederige afscheiding komen. Vaak plast het teefje meer dan normaal en ze is voor veel reuen erg aantrekkelijk. Er is nog geen paringsbereidheid vanuit de teef. In deze fase kun je gedragsveranderingen merken, zoals onrust, aanhankelijkheid, geagiteerdheid, uitvallen, onzekerheid tot angstig gedrag.

Oestrus
De oestrus duurt ongeveer negen dagen en dit zijn spannende momenten voor met name het hondenbaasje. De teef is dan paringsbereid en het is niet verstandig om haar onbeheerd los te laten lopen. De opgezwollen vulva en de bloederige uitscheiding nemen af. Het oestrogeen wordt verminderd onder invloed van het sterk stijgende Luteïniserend Hormoon (LH-piek) om een eisprong (ovulatie) tot stand te brengen en het progesteron (zwangerschapshormoon) stijgt.

Metoestrus
Dit is na de vruchtbare periode en duurt gemiddeld twee maanden. De teef zal zich niet meer laten dekken.
Heeft er in de oestrus-fase een dekking plaatsgevonden, dan nestelen de eitjes zich in de baarmoeder en is de teef drachtig. Haar gedrag is vaak rustig of sloom. Het hoge gehalte progesteron zal aan het einde van deze periode dalen. Rond de werpdatum neemt het prolactine (een ander zwangerschapshormoon) toe voor de aanmaak van moedermelk en lactatie.

Is de teef niet gedekt, dan kunnen halverwege deze metoestrus-periode schijndrachtsymptomen optreden met verschillende gedragsveranderingen en vaak ook lichamelijke ongemakken.

Anoestrus
Dit is de rustperiode die gemiddeld twee tot tien maanden of zelfs langer kan duren, afhankelijk van het ras.

Ondersteuning voor de teef tijdens deze hormonale fasen

Er zijn honden die fluitend een loopsheid doorlopen en weinig hormonale last en lichamelijke onbalans ervaren. Regelmatig zien we honden die sikkeneurig zijn voorafgaande aan een loopsheid en tot aan de anoestrus ook fysieke klachten ervaren.

Rode huid rondom de vulva en op andere delen van het lichaam, jeuk, gedeeltelijk haarverlies, slechte eetlust en soms ook braken en diarree, is wat regelmatig ervaren kan worden.

Vanuit de energetische aspecten kan een onbalans gaande zijn op de vijf trillingsniveaus:

• Mentaal
• Fysiek
• Emotioneel
• Spiritueel
• Energetisch

Binnen ons werk kijken we vrijwel nooit naar de symptoomuiting alleen. Deze komt vaak voort uit een diepere verstoring in het lichaam. Emoties zijn verbonden aan mentale en fysieke aspecten. Een gebrek aan aarding, onder meer leefstijl, voeding, geopatische belastingen, bepalen voor een groot deel de spirituele en energetische aspecten bij zowel dieren als mensen. De vijf niveaus zijn nauw aan elkaar verbonden en bepalen de staat van ‘zijn’ van een wezen.

Vanuit het TCM gezien is een loopsheid onderdeel van het Nier Jing en kan veel van het Yin vergen. 

Heb je een loopse teef, dan is het een advies om haar niet te overvragen met training en sporten. Misschien heeft ze daar helemaal geen behoefte aan, vindt ze het fijner om te luieren thuis en de normale poep- en plasrondes te doen. En af en toe wandelingen te maken of te zwemmen in gebieden met zo min mogelijk andere honden. Een stukje aarding wat ze nodig kan hebben om stresshormonen en afvalstoffen in het lichaam op een natuurlijke manier kwijt te raken en het hoofd te laten dalen. 

Het is niet handig om je loopse teef los te laten in drukke losloopgebieden. Aangelijnde wandelingen met weinig hondenprikkels zijn voor haarzelf ook veiliger, want ze kan zomaar weglopen om haar instinct achterna te gaan.
Het is dus niet alleen een probleem van reuen die op haar af komen.

In huis kan het een optie zijn om een loopse teef een speciaal broekje te laten dragen. Hiermee kan voorkomen worden dat de hondenmand, ligbed en meubels besmeurd raken met de bloederige afscheiding. Sommige honden vinden zo’n broekje niet prettig, want instinctief willen ze zichzelf schoonlikken. Regelmatig de besmeurde plekken met een doekje schoonmaken en vaker dekens en bedden wassen, hoort daar dan ook bij.

Een schijndracht of schijnzwangerschap kan voortkomen na de loopsheid. In principe is dit geheel natuurlijk voor een hond. Afhankelijk van de omstandigheid (roedeldier, groepsverbanden, zeker ook factoren als voeding en suppletie naar onze mening), kan een hond daar gemakkelijk mee overweg en is relatief snel weer in haar normale hormonale toestand. Sommige honden met schijndracht weten zich soms geen raad met zichzelf.

Kenmerken van schijndracht

• Verzamelen van speeltjes, schoenen en knuffels.
• Nestjes ‘bouwen’ op rustige plekken.
• Opgezwollen melklijsten en het druppelen van melk.
• Slechte eetlust, dikke buik en opgeblazen gevoel.
• Gedragsverandering:
  Het ene karakter is meer in zichzelf gekeerd en depressief. Het andere karakter vertoont meer territoriaal gedrag, is opvliegend en alertheid.

Baarmoederontsteking

Een schijndracht is een normaal fenomeen, maar mag je niet onderschatten. Met name bij oudere honden kan het voorkomen dat een schijndracht overgaat naar een baarmoederontsteking (pyometra). Dit is een bacteriële infectie van de baarmoeder en kan levensbedreigend zijn.

De symptomen van een baarmoederontsteking kunnen lijken op die van een schijnzwangerschap:

• Mogelijk kan bij een baarmoederontsteking meer gedronken worden.
• Is er minder tot geen eetlust.
• Verhoging van de lichaamstemperatuur.
• En is een dier buiten ook sloom of duidelijk niet in zijn hum.
• Eventuele etterige afscheiding, maar het kan ook een gesloten baarmoederontsteking zijn.
• Zie je dat je dier ziek is tijdens deze hormonale fasen en herken je symptomen, ga dan naar je dierenarts.

Castratie

Een teef of reu castreren is een beslissing die een ieder voor zich kan overwegen. Bij een teef worden de eierstokken verwijderd en bij een reu de teelballen. Beide sexen worden onvruchtbaar en de productie van geslachtshormonen valt stil. Vroeger werd bij castratie van de teef ook de baarmoeder verwijderd, maar dit gebeurt vaak alleen nog bij een ernstige baarmoederontsteking. De modernere technieken zijn minder belastend voor een dier.

Castratie kent veel nadelen en een aantal voordelen.

Het jaarrond voorbereiden op de hormonale cyclus

Daar pleiten we voor.
Een dier dat vol zit met afvalstoffen, zou indirect op hormonaal niveau processen moeilijker kunnen doorlopen.
Dit heeft een invloed op de verschillende lagen van het lichaam.

In hoeverre zijn het darmmicrobioom en de lever betrokken? Dit zijn interessante vraagstukken en op wetenschapsniveau komen daar de laatste jaren interessante publicaties over los.